Blog

Giysilerde Pamuklanma ve Tüylenme Neden Olur?

Boncuklanma nedir?

Giysilerde pamuklanma ve tüylenmenin sebepleri nelerdir? Hem üreticiler hem de tüketiciler ne gibi önlemler alabilir? Pamuklanma ve tüylenme için hangi ölçümleme testleri yapılır?

Giysilerde pamuklanma ve tüylenme, hem üretici hem de tüketiciler açısından oldukça tatsız bir durumdur. Yeni satın alınan giysiler, sadece tek yıkama sonrasında bile pamuklanma ve tüylenme belirtileri göstermeye başlayabilir.

Giysilerde pamuklanma ve tüylenme sorunu, tekstil sektöründe pilling ya da boncuklanma olarak da tabir edilir. Esnek yapıları itibariyle özellikle örme kumaşlarda ortaya çıkan boncuklanma; kumaş yüzeyindeki liflerin takılarak ayrılması sonucu lif kümelerinin birbirine tutunarak karmaşık hâle gelmesiyle ortaya çıkan bir yüzey hatasıdır. Normal kullanımı bozarak kumaşa kötü ve eski bir görünüm kazandıran boncuklanma, bazen delik oluşumuna kadar giderek giysilerin hızla yıpranmasına sebep olur ve kullanım ömrünü kısaltır.

Giysilerde Pamuklanma ve Tüylenme Neden Olur?

Giysilerin üretiminde kullanılan doğal, suni ya da sentetik bütün lifler pamuklanma ve tüylenme eğilimi gösterirler. Kalın ve uzun liflerde bu eğilim daha azdır. Lif, iplik ve kumaş yapısıyla yakından ilişkili olan giysilerde pamuklanma ve tüylenmenin oluşmasında, hem üretici hem de tüketici kaynaklı çeşitli sebepler vardır.

Üreticiden kaynaklı sebepler; lif özellikleri, iplik özellikleri, kumaş özellikleri ve terbiye işlemleri açısından 4 aşamada incelenir. Üretici tarafında sebepleri sıralayacak olursak;

• Lif özellikleri: Kullanılan liflerin cinsi, uzunluğu, inceliği ve enine kesiti, mukavemeti ve eğilme dayanımı, lif-lif sürtünmesi ile lif kıvrımlılığı pamuklanma ve tüylenmeyi etkiler. Düşük mukavemetli (dayanıklılık), kısa ya da karışık uzunluğa sahip, dairesel kesitli, ince yapıda, doğal ve kıvrımlı lif kullanmak gibi.
• İplik özellikleri: İplik numarası, iplik bükümü, iplik tüy adedi, iplik kat adedi ve iplik eğirme yöntemi.
• Kumaş özellikleri: Kumaş konstrüksiyonu, kumaş sıklığı – örtme faktörü, kumaş gramajı.
• Terbiye işlemleri: Kimyasal ya da mekanik terbiye işlemlerinde gerçekleştirilen uygulamalar

Tekstil üreticilerinin giysilerde pamuklanma ve tüylenmeyi azaltmak için alabileceği bazı önlemler şunlardır:

• Büküm katsayısını arttırmak,
• Tek cins iplik kullanmak veya olabildiğince karışımı azaltmak,
• Daha az tüylü iplikleri kullanmak,
• Katlı ve eğrilmiş iplikleri tercih etmek,
• Kalın iplik türleri kullanmak,
• Örgü sıklığını arttırmak,
• Çift katlı örgü yapısı tercih etmek,
• Kumaş gramajını arttırmak.

Giysilerde pamuklanma ve tüylenmenin, kullanım sürecinde tüketiciden kaynaklı sebepleri ise şöyle:

• Yıkama esnasında çamaşır makinesini fazla doldurarak sürtünmeyi arttırmak.
• Tüy çeken giysiler ile tüy bırakan giysileri bir arada yıkamak.
• Tüylenme eğilimi olan giysilerle sürtünme ve teması arttıran eylemlerde bulunmak (kollu kıyafetleri yıpratan masaya dirsekleri dayama ya da pantolonların ağ bölgesini yıpratan eğilip kalkma hareketleri vb.)
• Kuru temizlemeye verilmesi gereken giysileri çamaşır makinesinde yıkamak.
• Giysilerin üzerine astarsız mont/kaban giymek ya da omuz çantası kullanmak.
• Ayakkabıyı çözmeden çıkartma sonucu çorapların topuk bölgesinde tüylenmeye yol açmak.
• Tüylenme riski fazla olan pamuklu giysileri nemli bırakmak.
• Yıkama esnasında gereğinden az deterjan koyarak sudaki kayganlık oranını azaltmak.
• Triko ya da yünlü giysileri çitileyerek ya da çamaşır makinesinde yıkamak ve sıkma işlemi yapmak.
• Tüylenme eğilimi olan giysilere yüksek devirde sıkma işlemi uygulamak.

Giysilerde pamuklanma ve tüylenme problemiyle karşılaşmak istemeyen tüketicilerin alabileceği önlemler:

• Çamaşır makinesini çok doldurmayın.
• Kararında deterjan kullanın.
• Giysileri nemli bırakmadan kurutma işlemini gerçekleştirin.
• Kuru temizlemeye vermeniz gereken giysileri makinede yıkamayın.
• Gerilme ve sürtünmeyi arttıran hareketlerden kaçının.
• Dış giyimde astarlı modelleri tercih edin.
• Yünlü ya da triko kıyafetlerinizi elde, çitileme ve sıkma yapmadan yıkayın. Mutlaka makinede yıkamanız gerekiyorsa hassas yıkama özelliğini seçerek düşük ısıda yıkayın.
• Giysi seçiminde kaliteli kumaşları tercih edin.

Giysilerde Pamuklanma ve Tüylenme İçin Ölçüm Testleri

Giysilerde pamuklanma ve tüylenme oluşumunu ölçme ve değerlendirmede, çeşitli performans ölçümleri ile laboratuar testleri gerçekleştirilebilir. Üretici bu sayede ürün tüketiciye ulaşmadan önlem alabilir. Sürtme veya çarpma yöntemi ile gerçekleştirilen boncuklanma tayini testi, aşınma tayini testi, gramaj testi ve iplik sıklığı testi uygulanan ölçümleme yöntemlerinden bazılarıdır.

Your Glocal Partner sloganıyla 2015 yılında faaliyetlerine başlayan yerli ve milli tekstil laboratuarı AzoLab, tekstil sektöründeki firmalara fiziksel, Kimyasal, Ekolojik, Haslık, Oekotex, Gots, KKDİK, ROHs&Reach testleri ile danışmanlık hizmeti vermektedir. Markanızı tüketicinin gözünde bir numara yapmak için siz de hizmetlerimizden faydalanabilirsiniz.